کاردرمانی پارکینسون ؛ پارکینسون چیست، علائم، درمان و تاثیر مداخلات کاردرمانی

کاردرمانی پارکینسون یکی از حیطه های مداخلات کاردرمانی می باشد. افراد زیادی به پارکینسون مبتلا هستند و علائمی را نشان می دهند که استقلال آنها را در زندگی روزمره آن ها تحت تاثیر قرار می دهد. این موضوع اهمیت مداخلات کاردرمانی را به وضوح نشان می دهد. افراد زیادی به دنبال کنترل و درمان علائم پارکینسون به کلینیک های توانبخشی مراجعه می کنند. در ادامه بیشتر در مورد پارکینسون و نقش کاردرمانی در درمان آن می خوانیم.

پارکینسون چیست؟

پارکینسون یک بیماری مزمن و پیش رونده در سیستم اعصاب مرکزی است . پارکینسون در گروه اختلالات سیستم حرکتی قرار دارد.

این بیماری برای اولین بار در سال ۱۸۱۷ میلادی توسط یک دانشمند بریتانیایی به نام آقای دکتر جیمز پارکینسون James parkinson) ) با عنوان shaking palsy مطرح شد.

علت پارکینسون وجود اختلال در عملکرد ناحیه ای از مغز است. در بیماری پارکینسون ، مغز قادر به تولید ماده شیمیایی به نام دوپامین نیست. دوپامین عامل اصلی فعالیت ماهیچه های بدن می باشد و در بیماری پارکینسون کاهش می یابد.

عوامل موثر بر پارکینسون

۱. وراثت  ۲. عوامل محیطی

وراثت : در ایجاد بیماری پارکینسون ، وراثت نقش به سزایی دارد. در افراد مبتلا به پارکینسون مشاهده شده که ۵ درصد افراد با تاریخچه فامیلی وجود داشته اند.

عوامل محیطی : پارکینسون در محیط های روستایی (کشاورزی) که افراد به صورت نامعمول در معرض علف کش ها و مواد آفت کش قرار می گیرند ریسک بالاتری را دارا می باشد.

میزان شیوع پارکینسون : پارکینسون معمولا پس از سن ۵۰ سالگی خود را نشان می دهد و اوج بروز آن در سن ۷۵ سالگی گزارش شده است . این بیماری کمتر در سنین زیر ۴۰ سال مشاهده می شود . در آمریکا ۵۰۰۰۰۰ نفر مبتلا به پارکینسون می باشد و هر ساله نیز ۵۰۰۰۰ نفر به آمار بیماران پارکینسون اضافه می شود. در هر ۲۰۰ نفر یک نفر در سن بالای ۶۰ سال به پارکینسون مبتلا می شود .

علائم پارکینسون چیست؟

علائم اصلی پارکینسون : ترمور ( لرزش یا لرزه ) – رژیدیته ( سفتی و خشک شدن دست ، پا ، صورت و گردن ) – برادی کینزی (کندی حرکات ) – اختلال تعادل

علائم فرعی پارکینسون : افسردگی – تغییرات احساسی ( هیجانی ) – اختلال بلع – مشکلات ادراری – یبوست – مشکلات پوستی – مشکلات خواب – مشکلات جنسی – اختلال در حس بینایی و بویایی

تغييرات ظاهري مشخص و قابل تشخيص دربيماران پاركينسون :

كشيدن آنها به صورت عميق است.

• در تكلم مشكل دارند.
• بازوهاي خود را نزديك به بدن نگه می دارند.

درحركت كردن، تعادل و گام برداشتن با اختلال مواجه هستند.

• آرنج و زانوي آنها كمي خميده است.

درمان پارکینسون :

۱. دارو درمانی : در حال حاضر هیچ گونه معالجه ای برای پارکینسون بدست نیامده است اما داروهایی وجود دارد که منجر به کاهش علائم پارکینسون می شود.

اولین بار در سال ۱۹۶۰ میلادی داروی لوودوپا برای درمان پارکینسون کشف گردید .

داروهای دیگری نیز برای پارکینسون موجود شد از جمله ؛ آگونونیست های دوپامین – سلژیلین – داروهای آنتی کولینرژیک

جراحی : جراحی یکی از روش های مورد استفاده در درمان پارکینسون می باشد.

کاردرمانی در حیطه های زیر ورود می کند :

• مشکلات تعادل
• عدم هماهنگی عصب و عضله
• خستگی
• درد
• شیوه راه رفتن
• عدم تحرک
• ضعف

کاردرمانی در پارکینسون موجب بهبود رفاه و استقلال شخص می شود .

کاردرمانی در پارکینسون با هدف ارتقا سلامت این بیماران و مشارکت در فعالیت های روزمره زندگی ، بهبود توانایی های ایشان در انجام وظایف مورد نظر صورت می گیرد.

از دیگر موارد کاردرمانی در پارکینسون می توان به اصلاح شغل این بیماران و حمایت بهتر از ایشان در محیط روزمره زندگی اشاره کرد.

کاردرمانی در پارکینسون در بحث تحرک این بیماران : کاردرمانی در پارکینسون شامل کمک به افراد برای تمرکز در راه رفتن ، پرهیز از صحبت های غیرضروری هنگام حرکت ، مکث هنگام صحبت و لمس چیزی محکم برای کمک به تعادل هنگام راه رفتن و ایستادن است.

کاردرمانی در پارکینسون هم چنین ، به بیماران می آموزد که چگونه بدون چرخش ناگهانی  تغییر جهت بدهند.

کاردرمانی در پارکینسون در موارد وسایل کمکی نیز ورود کرده است و به نیاز بیماران پارکینسون به وسایل کمکی برای پیاده روی و اصلاحات خانه توجه می کند.

کاردرمانی در پارکینسون همچنین در بحث پیشگیری از سقوط نیز اقدام می کند ؛ کاردرمانی در پارکینسون در این بخش با هدف کاهش خطر زمین خوردن به افراد مبتلا به پارکینسون توصیه میکند هنگام حمل وسایلی مانند کیف شانه ای و چرخ دستی ، توجه و تمرکز خود را در راه رفتن و استفاده از تجهیزات به کار بندند.

کاردرمانی در پارکینسون در نقل و انتقالات و نشستن : کاردرمانی در پارکینسون  در این بحث در زمینه ی انتقال از روی صندلی ، توالت و تخت خواب فعالیت می کند .

از دیگر موارد فعالیت کاردرمانی در پارکینسون در حیطه نقل و انتقالات می توان به استفاده از تجهیزاتی مثل بالابرهای صندلی و صندلی های تکیه دار اشاره کرد.

تحرک در رخت خواب

کاردرمانی در پارکینسون در بحث تحرک در رخت خواب ،روش های حرکتی را برای برگرداندن خود در رخت خواب ، تنظیم موقعیت و بلند شدن از رخت خواب به بیماران پارکینسون آموزش می دهد.

کاردرمانی در حیطه وضعیت قرار گیری و نشستن : کاردرمانی در این بحث به افزایش آگاهی و اصلاح مشکلات وضعیتی بیماران پارکینسون کمک می کند ، همچنین کاردرمانی در پارکینسون در امر مناسب بودن صندلی چرخدار نیز ورود می کند و بررسی های لازم را به عمل می آورد .

خوردن و  آشامیدن و توصیه های کاردرمانی در پارکینسون برای این بیماران : درمانگران می توانند حالت نشستن و نور کافی و روش هایی برای داشتن حواس پرتی کمتر هنگام خوردن و آشامیدن را توصیه کنند .

کاردرمانی همچنین شامل ارزیابی مشکلات تغذیه ای و آشامیدنی و تجویز تجهیزات کمک تغذیه ای و آشامیدنی می باشد.

کاردرمانی در پارکینسون در مهارت های خانه داری بیماران پارکینسون : در بیماران پارکینسون ممکن است به علت از دست دادن هماهنگی و تعادل و کاهش توانایی انجام چند وظیفه ، آماده سازی غذا ، کارهای خانه و خرید تحت تاثیر قرار گیرد .

در این امر تجهیزات کمکی کوچکی مثل لاتکس ضد لغزش برای باز شدن راحت شیشه و استفاده از مسواک های خاص برای گرفتن لرزش دست این بیماران و مسواک زدن بهتر می تواند کمک کننده باشد .

کاردرمانی در پارکینسون در مدیریت خستگی :

مبتلایان به پارکینسون زودتر از افراد عادی خسته می شوند که این ممکن است به دلیل تلاش در حفظ راستا و استراتژی های حرکتی ناکارآمد باشد.

کاردرمانگران در این بحث می توانند کارهای روزمره را مرور کرده و به اولویت بندی کارها جهت انجام در بیماران پارکینسون کمک کنند ، همچنین کاردرمانی در پارکینسون ، فعالیت ها را با توجه به سطح انرژی بیمار پارکینسون  و دوره های استراحت منظم می چیند.

در مجموع می توان گفت کاردرمانی با ارتقا و حفظ نقش های عادی ، برنامه های روزمره و عادات اجتماعی تا حد ممکن به بازگشت بیمار پارکینسون به روال عادی زندگی اش کمک می کند.

همچنین کاردرمانی در پارکینسون در امر فعالیت های اجتماعی ، تفریحی ، رانندگی و کار ورود کرده و موجب بهبود عملکرد بیمار پارکینسون در این موارد می شود. حیطه هایی مثل سازگاری برای رانندگی ، آشپزی مناسب در زندگی روزمره ، اصلاحاتی در خانه و محیط کار بیمار ، توسعه مهارت های اوقات فراغت ، استفاده از ویلچر برقی و دستی ، اصلاحاتی در رابطه با محیط ماشین بیمار پارکینسون ، درمان دامنه حرکتی بازو و دست بیمار و قدرت عضلات ایشان نیز در حیطه کاردرمانی در پارکینسون قرار می گیرد.