لنز اسکلرال تقریباً شاید همه کاره ترین نوع تخصصی لنزها باشد. بسیاری از افراد در گذشته تجربیات بدی با لنزهای تماسی داشته اند. چه مشکل ثبات و نگه داشتن لنز، چه راحت نبودن لنز و یا حتی گفته شده که چشمان آن ها اصلاً شکل مناسبی برای استفاده از لنزها ندارند. برخی از افراد فکر می کنند لنزهای تماسی برای آن ها گزینه ای نیست. اما این لزوما درست نیست. فناوری لنزهای تماسی در طول سال ها به طور قابل توجهی تکامل یافته است. امروزه، گزینه های لنز تخصصی تقریبا برای همه وجود دارند. بنابراین بهتر است این تصور نادرست را که من نمی توانم از انواع لنزها استفاده کنم را دور بیندازیم. با ما در ادامه همراه باشید تا همه چیز را راجع به لنز اسکلرال برای شما توضیح دهیم.
لنزهای اسکلرال چه هستند؟
اگر در گذشته به شما گفته شده است که به دلیل نامنظم بودن قرنیه یا مشکلات دیگر نمی‌توانید از لنز استفاده کنید، ممکن است بخواهید دیدگاه دیگری را نظر بیندازید.
لنزهای تماسی اسکلرال، لنزهای تماسی قابل نفوذ گازی با قطر زیاد هستند که مخصوصاً برای جای گذاری شدن در تمام سطح قرنیه و قرار گرفتن بر روی بخش “سفید” چشم ( یا صُلبیه) طراحی شده اند. در فرآیند نحوه ی عملکرد این گونه لنزها باید بگوییم، لنزهای اسکلرال قرنیه نامنظم را با یک سطح نوری کاملا صاف جایگزین می کنند تا مشکلات بینایی ناشی از قوز قرنیه و سایر بی نظمی های قرنیه را اصلاح کنند.
هم چنین، فضای بین قرنیه و سطح پشتی لنز اسکلرال به عنوان یک مخزن مایع عمل می کند تا برای افرادی که خشکی شدید چشم دارند و در غیر این صورت نمی توانند پوشیدن لنز بینایی را تحمل کنند، راحتی را فراهم می کند. در واقع آن ها بر خلاف لنزهای معمولی که بر روی قرنیه قرار می گیرند، به گونه ای تعبیه شده اند که بین لنز و قرنیه فاصله ایجاد کنند. لنزهای اسکلرا قبل از نصب با مایع ایزوتونیک پر می شوند. فضای بین قرنیه و سطح پشتی لنزها به عنوان یک مخزن اشکی عمل می کند و به مرطوب شدن چشم کمک می کند. این رطوبت به مبارزه با خشکی چشم کمک می کند و به افرادی که از یک بیماری شدید چشمی رنج می برند، آرامش می دهد.
انواع لنز اسکلرال
- لنزهای کورنئو-اسکلرال و نیمه اسکلرال
- لنزهای مینی اسکلرال
- لنزهای فول اسکلرال
لنزهای اسکلرال به طور قابل توجهی بزرگتر از لنزهای استاندارد نفوذپذیر گازی ( (GPهستند. و قطری برابر یا بزرگتر از لنزهای چشمی نرم دارند. کوچک ترین اسکلرال ها تقریباً 14.5 میلی متر قطر دارند. و بزرگترین آن ها می تواند تا 24 میلی متر باشد.
به طور معمول، لنزهایی که 18 میلی متر یا کوچکتر هستند به عنوان مینی اسکلرال طبقه بندی می شوند. قطر متوسط قرنیه انسان تقریباً 11.8 میلی متر است. بنابراین حتی کوچکترین تماس های صلبیه برای پوشش کل سطح قرنیه طراحی شده است. در مقایسه، بیشتر لنزهای تماسی معمولی از نوع 9.0 تا 9.5 میلی متر قطر دارند. یعنی تنها 75 تا 80 درصد از قرنیه را پوشش می دهند.
دسته دیگری از لنز اسکلرال فاصله ی اندازه بین لنزهای معمولی GP و مینی اسکلرال ها را پر می کنند. این لنزها که به آن ها لنزهای کورنئو-اسکلرال هم گفته می شود، عموماً قطری در حدود 13 تا 15 میلی متر دارند. لنزهای Corneo-scleral اغلب انتخاب خوبی برای افرادی هستند که برای راحتی بیشتر نسبت به لنزهای GP بزرگتر از حد معمول نیاز دارند. هم چنین زمانی که لنزهای چشمی پس از لیزیک یا سایر جراحی های عیوب انکساری قرنیه برای اصلاح آستیگماتیسم نامنظم مورد نیازند، اغلب استفاده می شوند. اندازه لنز مورد استفاده اغلب با درجه پیچیدگی شرایط چشم بیمار تعیین می شود. اّشکال خفیف تر قوز قرنیه و آستیگماتیسم نامنظم ناشی از پیوند قرنیه و جراحی انکساری اغلب به راحتی با لنز اسکلرال کوچکتر کنترل می شوند.
لنزهای کوچکتر و مینی اسکلرال ها
لنزهای کوچکتر اسکلرال و مینی اسکلرال می توانند راحت تر روی چشم گذاشته شوند. به علاوه می‌توانند هزینه کمتری داشته باشند و به تجهیزات جانبی مراقبتی کمتری نیاز دارند. شرایط پیچیده‌تر، از جمله قوز قرنیه پیشرفته، خشکی چشم‌های پاتولوژیک یا بیماری شدید سطح چشمی که ممکن است به یک مخزن بزرگ اشک نیاز داشته باشد، اغلب با لنزهای صلبیه بزرگ تر مجهز می‌شوند. زیرا ظرفیت بیشتری برای نگه داشتن مایعات یا تغییرات بزرگ در انحنای قرنیه دارند. در طول معاینه و نصب لنز چشمی، متخصص چشم شما بهترین نوع و اندازه لنز اسکلرال را برای نیازهای خاص شما تعیین می کند.
مزایای لنز اسکلرال
لنزهای اسکلرال در مقایسه با لنزهای معمولی بزرگتر هستند. این ویژگی آنها را پایدارتر می کند. و خطر جابجایی یا افتادن تصادفی آن ها را حتی با پلک زدن کاهش می دهد. اگرچه لنزهای اسکلرال بزرگتر هستند، اما وضوح و راحتی بالایی را در مقایسه با لنزهای استاندارد فراهم می کنند. لنزهای اسکلرال یک مخزن اشکی را فراهم می کنند که به طور مداوم رطوبت و اکسیژن را به چشم می رساند. یعنی برای بیمارانی که از بیماری خشکی چشم رنج می برند بسیار مناسب خواهد بود.
این تأمین دائمی رطوبت توسط لنز اسکلرال هم چنین به جلوگیری از آسیب های چشمی مانند ساییدگی قرنیه کمک می کند. عدسی اسکلرال نه تنها بینایی شما را اصلاح می کند، بلکه سلامت چشم شما را نیز بهبود می بخشد. لذا این امر به کاهش احتمال انجام جراحی برای بیماران مبتلا به بیماری های شدید سطح چشم کمک کند. بنابراین استفاده از لنزهای اسکلرال یکی از بهترین گزینه ها برای رسیدن به راحتی و سلامت چشم خواهد بود.
آیا لنز اسکلرال برای شما مناسب است؟
در معاینه و نصب لنز چشمی، اپتومتریست به شما خواهد گفت که آیا لنز اسکلرال برای شما مناسب است یا نه. و این که کدام نوع برای شما بهترین است. لنزهای اسکلرال معمولاً گزینه ی خوبی برای بیمارانی هستند که مشکلات زیررا دارند:
- بی نظمی قرنیه ناشی از قوز قرنیه یا عمل جراحی
- بیماری سطح چشم
- عیوب انکساری شدید
- ناتوانی در قرار دادن آسان لنزهای معمولی یا عدم ثبات و تطبیق با لنزهای سنتی
در صورت ابتلا به بیماری خشکی چشم، لنزهای اسکلرال نیز ممکن است برای شما مفید باشند. فضای کافی بین سطح پشتی لنز و قرنیه به عنوان یک مخزن اشکی عمل می کند. چشم را مرطوب می کند و تجربه لنز چشمی راحت تری را خواهید داشت.
لنز اسکلرال برای قوز قرنیه
بسیاری از اپتومتریست ها و چشم پزشکان لنزهای تماسی اسکلرال را برای انواع چشم هایی که به سختی برای آن ها لنز چشمی اندازه و فیت پیدا می شود پیشنهاد می کنند. مثلاً برای چشم هایی که مبتلا به قوز قرنیه هستند. در موارد قوز قرنیه زودرس، ممکن است از یک لنز استاندارد GP استفاده شود. با این حال، اگر لنز به درستی روی چشم متمرکز نشود یا با پلک زدن بیش از حد حرکت کند و باعث ناراحتی شود، تغییر به لنزهای تماسی اسکلرال با قطر زیاد ممکن است مشکل را حل کند. از آنجایی که لنز اسکلرال به گونه ای طراحی شده که روی سطح قرنیه و روی سطح کمتر حساس صلبیه قرار بگیرد، این لنزها اغلب برای افراد مبتلا به قوز قرنیه راحت تر هستند.
هم چنین، لنزهای اسکلرال به گونه ای طراحی شده‌اند که با حرکت کم یا بدون حرکت لنز در حین پلک زدن مناسب باشند و در مقایسه با لنزهای سنتی گازی قرنیه قابل نفوذ، روی چشم پایدارتر می‌شوند.
لنز اسکلرال برای سایر مشکلات چشمی
علاوه بر قوز قرنیه، لنزهای تماسی اسکلرال را می‌توان برای چشم‌هایی که تحت پیوند قرنیه قرار گرفته‌اند و برای افرادی که خشکی چشم شدیدشان ناشی از بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن (Sjogren’s syndrome)، بیماری پیوند در مقابل میزبان ((GVHD و سندرم استیونز جانسون (Stevens-Johnson syndrome) است، استفاده کرد. پیشرفت‌ها در فناوری طراحی لنز به تولید کنندگان اجازه می‌دهد تا لنزهای اسکلرال را طوری طراحی کنند که می‌توانند شرایط بیشتری را نسبت به قبل اصلاح کنند، از جمله لنزهای چشمی اسکلرال دو کانونی برای اصلاح پیرچشمی در افراد مسن.
لنز اسکلرال با جلوه های ویژه
گاهی اوقات اصطلاح “عدسی های اسکلرال” (یا “عدسی های صلبیه”) نیز برای توصیف لنزهای چشمی استفاده می شود که به طور چشمگیری ظاهر چشم کاربر را تغییر می دهد. با این حال، این لنزهای تماسی سفارشی که می گوییم (به آن ها لنزهای تماسی تئاتری، لنزهای تماسی هالووین یا لنزهای گوتیک نیز گفته می‌شود.) معمولاً لنزهای نرمی هستند که به غیر از قطر بزرگشان برای پوشاندن کامل قرنیه شباهت کمی به لنزهای قابل نفوذ گازی صلبیه دارند. هم چنین، این لنزهای نمایشی نرم معمولاً فقط برای اهداف زیبایی طراحی می شوند؛ نه برای اصلاح عیوب بینایی.
مراقبت از لنز اسکلرال
مهم است که از لنزهای خود به خوبی مراقبت کنید تا از انتقال باکتری به چشم و ایجاد عفونت جلوگیری کنید. از لنزهای اسکلرا نیز مثل لنزهای استاندارد خود مراقبت کنید. علاوه بر موارد زیری که ما بیان کردیم، هر دستورالعملی را که اپتومتریست به شما داده است هم رعایت کنید:
- همیشه قبل از دست زدن به لنزها یا دست زدن به چشم ها، دست های خود را به خوبی بشویید.
- لنزها را با چند قطره محلول چند منظوره در کف دست خود قرار دهید.
- به آرامی لنز را با حرکات دایره ای مالش دهید و دو طرف لنز را مالش دهید.
- لنز اسکلرال را با محلول چند منظوره بشویید.
- هر لنز را در محفظه لنز سمت راست قرار دهید و با محلول تازه پر کنید.
- در آن را محکم ببندید.
- هر بار که لنزها را شستشو می دهید و در جایش قرار می دهید از یک محلول تازه ی مجدد استفاده کنید.
- جای لنزهای خود (کیت لنز) را هر 3 ماه یکبار تعویض کنید.
هزینه لنز اسکلرال
لنزهای چشمی اسکلرال برای هر کسی که از آن استفاده می‌کند سفارشی ساخته می‌شود. بنابراین اندازه گیری لنزهای تماسی اسکلرال به تخصص بیشتر و زمان بیشتری نسبت به لنزهای تماسی نرم استاندارد یا GP نیاز دارد. اغلب، نقشه‌های رایانه‌ای از انحنای کل قرنیه برای تسهیل لنز طراحی می‌شود. و چندین لنز آزمایشی با اندازه‌ها و انحناهای مختلف ممکن است در طول فرآیند نصب روی چشم امتحان شوند. هم چنین، بسته به پیچیدگی مشکل و نحوه تحمل عدسی برای هر چشم، ممکن است نیاز به تنظیم پارامترهای لنز باشد که ساخت و تعویض لنزهای اضافی دیگری هم لازم دارد. کل فرآیند نصب لنز اسکلرال ممکن است طی چندین بازدید طول بکشد تا لنز بهینه برای هر چشم تعیین شود.
در حالی که بسیاری از افرادی که از لنزهای اسکلرال استفاده می کنند، در گذشته از لنزهای GP نرم یا قرنیه استفاده می کردند، فرآیند گذاشتن و برداشتن لنزهای اسکلرال ممکن است کمی به تمرین نیاز داشته باشد. زمان اضافی مورد نیاز برای تسلط بر این قضیه، به دلیل اندازه بزرگتر لنزها و مخزن مایع زیر لنزها، باید در طول فرآیند پوشیدن لنز در نظر گرفته شود.
به این دلایلی که گفتیم و هم چنین دلایل دیگر، لنزهای چشمی اسکلرال می توانند به طور قابل توجهی بیشتر از لنزهای تماسی استاندارد قیمت داشته باشند. در واقع، غیر معمول نیست که لنز اسکلرال سه یا چهار برابر هزینه بیشتری داشته باشد. با این که خیلی عادلانه نیست اما در مواردی که به یک لنز اسکلرال پیچیده و بسیار سفارشی نیاز است، هزینه می تواند تا 4000 دلار برای هر چشم یا حتی بیشتر هم باشد.
شرکت های بیمه و لنزهای اسکلرال
اکثر شرکت های بیمه به طور خودکار هزینه کامل لنزهای تماسی اسکلرال را پوشش نمی دهند. در برخی موارد، بیمه بینایی ممکن است هزینه لنز و یا هزینه نصب را تقبل کند. در موارد دیگر، تماس با ارائه‌دهنده بیمه پزشکی خود و بررسی مراحل لازم برای دریافت پوشش می‌تواند مفید باشد. این جزئیات را باید از مطب چشم پزشک خود بپرسید.
از لنزهای چشمی و لنز اسکلرال دست نکشید !
یک تجربه بد با لنزهای تماسی مطمئناً می تواند ناامید کننده باشد. اما لنزهای چشمی اسکلرال ممکن است همچنان یک گزینه ی کاملاً مناسب برای شما باشند. بدون اینکه راحتی یا وضوح بینایی شما را به خطر بیندازند. در مورد اینکه چگونه لنزهای اسکلرال می توانند به بهبود بینایی شما کمک کنند با اپتومتریست خود صحبت کنید.
مرکز قوز قرنیه
سلام
آیا این موضوع حقیقت داره که داخل ایران هم جدیدا موفق به ساخت لنز اسکلرال شدند؟
یعنی به خودکفایی رسیدند تو این زمینه و لنزهای اسکلرال ایرانی با نمونه آمریکایی برابری میکنه؟
سلام بله در خدمتیم
سلام بله
سلام ببخشیدمن بعدازحدود۱۵دقیقه که لنزومیزارم مایع داخلش بشدت کدروکثیف میشه دلیلش چیه بنظرتون