درمان گیل باره می تواند به کاهش علائم و سرعت دادن به دوره نقاهت کمک کند. بیشتر بیماران در بیمارستان درمان می شوند و به مدت چند هفته تا چند ماه هم آن جا خواهند بود. سه مرحله بیماری گیلن باره شامل مرحله پیشرونده، مرحله سطحی و بهبودی است. فاز پیشرونده از چند روز تا چهارهفته طول می کشد. مرحله سطحی با تغییرات بالینی اندک از روزها تا ماه ها ادامه دارد. در مرحله بهبودی طی یک هفته حدود سه چهارم بیماران به عملکرد عصبی خود دست پیدا می کنند. با این حال بسیاری از آن ها در چهار هفته بهبود می یابند. درمان گیلن باره متناسب با هر دوره ی بیماری ارائه می شود. توانبخشی در گیلن باره ممکن است شامل کاردرمانی در گیلن باره و فیزیوتراپی در گیلن باره باشد.
درمان دارویی و بیمارستانی
- ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG)
متداول ترین روش درمانی برای سندرم گیلن باره، ایمونوگلوبولین داخل وریدی است. هنگامی که به سندرم گیلن باره مبتلا هستید، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی های مضر تولید می کند که به اعصاب حمله می کنند.
IVIG درمانی است که از خون اهدایی تهیه شده و حاوی آنتی بادی های سالم است. این موارد برای جلوگیری از آنتی بادی های مضر آسیب رساننده به اعصاب تجویز می شوند و مستقیماً به ورید تزریق می شود.
- تبادل پلاسما (پلاسمافرز)
از دیگر درمان گیلن باره می توان به تبادل پلاسما یا پلاسمفرز اشاره کرد. این روش گاهی اوقات به جای IVIG استفاده می شود. این درمان شامل اتصال بدن به دستگاهی است که خون را از رگ خارج کرده. سپس آنتی بادی های مضر حمله کننده به اعصاب را قبل از بازگشت خون به بدن فیلتر می کند.
هنگامی که در بیمارستان بستری هستید، برای بررسی هر گونه مشکل در ریه ها، قلب یا سایر عملکردهای بدن تحت نظارت دقیق خواهید بود. هم چنین برای تسکین علائم و کاهش خطر مشکلات بعدی به شما هشدارهایی داده می شود.
توانبخشی فیزیوتراپی و کاردرمانی در درمان گیلن باره
از آن جا که خصوصیات بالینی گیلن باره ازفردی به فرد دیگر متفاوت است، ارزیابی در فیزیوتراپی در گیلن باره و کاردرمانی در گیلن باره اهمیت فراوانی دارد. بیماران مبتلا در بیمارستان مراقبت خود را تحت مراقبت های ویژه شروع می کنند. سپس به یک محیط دیگر در بخش حاد توانبخشی و در نهایت به درمان در خانه هدایت می شوند. کاردرمانی در گیلن باره روی بخش فوقانی بدن و فعالیت های روزمره بیماران مثل بهداشت، غذاخوردن و پوشش تمرکز می کند. درحالی که فیزیوتراپی در گیلن باره تمرکز خود را روی اندام تحتانی و تحرک فرد می گذارد. اگرچه این روند همگانی نیست و به محل آسیب بستگی دارد.
ارزیابی در درمان گیلن باره باید شامل موارد زیر باشد:
- مصاحبه با مراقب و خود بیمار
- ارزیابی حسی
- بررسی پوست بیمار
- دامنه حرکتی مفاصل
- اندازه گیری قدرت عضلات متاثر بیمار
- بررسی عملکردی بیمار
- تحرک
اهداف اصلی توانبخشی در درمان گیلن باره
- به بیمار كمك می شود از عضلاتش در حد مطلوب استفاده كند همانطور که مسیر های عصبی تحرک مجددا تشکیل می شوند.
- از تجهیزات و سازگاری هایی جهت کمک به بیماران استفاده می شود. این تطابقات برای از سرگیری سطح فعالیتی که نزدیکترین حالت ممکن را به سبک زندگی قبلی آن ها دارد استفاده می شوند.
توانبخشی در درمان گیلن باره ترمیم عصب را تسهیل نمی کند. با این حال به بیمار کمک می کند همگام با بهبود سیستم عصبی استفاده بهینه ای از عضلاتش داشته باشد. هر فرد متناسب با تظاهرات جسمی بدن خود، مداخلات دارویی و درمانی/توان بخشی پاسخ متفاوتی می دهد. در نتیجه، بدن صرف نظر از انتظارات بیمار یا درمانگران، فقط آنچه را که از نظر جسمی قادر به انجام آن است انجام خواهد داد. لذا توانبخشان فقط فعالیت هایی را که فرد می تواند با خیال راحت انجام دهد آموزش می دهند.
توان بخشی در فاز سطحی و پیشرونده
درمان گیلن باره در این مرحله متفاوت است. بیمار توانایی تحمل ندارد و نمی تواند در فعالیت ها مشارکت فعال داشته باشد. اگرچه هنوز ممکن است وضعیت بیمار بدتر شود؛ مراقبت بیشتر پزشکی و جسمی است تا توانبخشی. با این حال فیزیوتراپی و کاردرمانی نقش مهمی خواهند داشت. در ابتدا برنامه توان بخشی ماهیت مشاوره ای بیشتری خواهد داشت؛ در حالی که مشارکت بیمار در طول درمان مستقیم بیشتر منفعل است. موارد زیر را در این فرآیند مشاوره ای قرار دارند:
- آموزش به بیمار و مراقبین برای پیشگیری از سفتی، خشکی و کوتاهی عضلات در درمان گیلن باره
- جلوگیری از خم کردن ران و زانو به مدت زیاد
- تغییر وضعیت هر دو ساعت یک بار روی تخت
- حمایت از بازو و دست ها با تکیه گاه های صندلی و ویلچر
- حرکت دادن مفاصل بیمار بصورت منفعل توسط درمانگران جهت جلوگیری از ضعف و آسیب عضلات
- معرفی برخی تمرینات تنفسی برای حفظ راه هوایی مناسب
توان بخشی در فاز بهبودی برای درمان گیلن باره
همانطور که بیمار شروع به بهبود حس و حرکتش می کند، تمرینات ممکن است از حالت منفعل به فعال پیشرفت کنند. در ابتدای درمان گیلن باره در این سطح، حرکات باید فعال (توسط فرد) و با تکرار و مقاومت کم انجام شوند.
آب درمانی یا ورزش در استخر می تواند حرکت فعال عضلاتی را که قادر به حرکت مستقل در برابر نیروی جاذبه نیستند، تسهیل کند.
نکته ی مهم توانبخشی بازگشت هرچه سریع تر تحرک بیمار جهت جلوگیری از لاغر شدن عضلات و مشکلات عدیده دیگر است. برنامه ی توانبخشی در این سطح شامل موارد زیر خواهد بود:
- گسترش فعالیت های روزانه به مرور زمان
- افزایش تکرار حرکات قبل از افزایش مقاومت وارده بر عضله جهت جلوگیری از آسیب بیشتر
- آموزش مهارت ذخیره انرژی (energy conservation) از موارد مهم توانبخشی در درمان گیلن باره
- آموزش مراقبان برای انتقال کامل و صحیح بیمار
- به محض اینکه بیمار و مراقبان درک درستی از تمرینات پیدا کردند، یک برنامه خانگی متناسب با سطح فعالیت فعلی بیمار تشکیل می شود.
- فراهم کردن تجهیزات تطابقی-جبرانی برای بیمار
منابع
برای مطالعه بیشتر در مورد کاردرمانی در گیلن باره، لینک زیر را بزنید.