تاخیر در گفتار و زبان چیست؟
تاخیر گفتار و زبان به این معنا است که کودک مبتلا قادر نیست همانند سایر کودکان هم سن و سال با کمک کلمات و جملات ، درخواست ها و نیاز های خود را مطرح کند. گفتار و زبان با سرعت مورد انتظار رشد نمی کنند. این یک مشکل رشدی رایج است که 10 درصد از کودکان پیش دبستانی را تحت تأثیر قرار می دهد. تأخیر گفتار و زبان در کودکان با افزایش مشکل در خواندن، نوشتن، توجه و اجتماعی شدن همراه است.
مشکلات گفتاری در بین خردسالان شیوع بالایی دارد که از جمله آن ها تاخیر در استفاده از مهارت های زبان و گفتار است که در مواردی نیز به دلیل رفتار ها و روش های تربیتی والدین به وجود می آید زیرا تعاملاتی مانند آواز خواندن، بازی کردن و حتی حرف زدن معمولی را به صورت کارآمد انجام نمی دهند، به همین دلیل کودک نمی آموزد چگونه از این مهارت ها استفاده کرده و با دیگران ارتباط بگیرد.
با توجه به اینکه والدین نقش الگوی رفتاری به ویژه در زمینه آموزش مهارت های گفتاری دارند، می توانند با کمک روش های مختلف کودک را تشویق کنند تا برای حرف زدن تلاش کند. همچنین جلسات درمانی گفتاردرمانی در تاخیر گفتار و زبان می تواند به کودکان کمک کند تا مهارت های گفتاری مورد نیاز با سطح رشدی خود را کسب کنند.
طبق نتایج مطالعات مشخص شده است که در بروز تاخیر در گفتار کودکان، عوامل ژنتیکی و جنسیت نقش پررنگی دارند به طوری که بیان شده بیشتر مبتلایان دارای سابقه خانوادگی نزدیک در این زمینه بوده اند و هم چنین پسران نسبت به دختران هم سن بیشتر با این مشکل مواجه می شوند.
نشانه ها و علائم:
در اینجا نشانه هایی از وجود تاخیر در رشد گفتار و زبان آورده شده است. توجه به این نشانه ها برای تشخیص وجود تاخیر در رشد گفتار و زبان برای خانواده ها بسیار مهم است.
- در 6 ماهگی: تولید نکردن صداها و آواهای ساده و کوتاه مثل بَ ، مَ ، اَ ، اِ
- در 9 ماهگی: ترکیب نکردن صداها و آواها مانند ماما ، بابا ، بَ بَ و عدم استفاده از دست برای اشاره کردن
- در 12 ماهگی: از حرکاتی مانند اشاره یا تکان دادن دست برای خداحافظی استفاده نمی کند. همچنین به کلمات ساده و معمول مثل مامان و بابا واکنش نشان نمی دهد و آواهایی تولید می کند که شبیه کلمه و حرف زدن نیستند.
- در 18 ماهگی: برای برقراری ارتباط، به جای استفاده از صدا ، از حرکات و اشارات استفاده می کند و در تقلید صداها و در درک درخواست های کلامی ساده مشکل دارد.
- تا 2 سالگی: 1. فقط می تواند گفتار یا اعمال دیگران را تقلید کند و کلمات یا عبارات را بصورت خود انگیخته تولید نمی کند. 2- فقط برخی صداها یا کلمات را به طور مکرر و پشت سر هم می گوید و نمی تواند از زبان بیانی برای برقراری ارتباط بیشتر از نیازهای ضروری خود استفاده کند. 3- نمی تواند دستورالعمل های ساده را دنبال کند. 4- دارای تون صدای غیر معمول (مانند صدای خش دار یا صدای تو دماغی) است.
همچنین میزان وضوح گفتار در تشخیص وجود تاخیر گفتار و زبان تاثیر گذار است. بطوریکه:
- والدین و بستگان درجه یک باید حدود 50 درصد از گفتار کودک را در 2 سالگی و 75 درصد آن را در 3 سالگی درک کنند.
- در 4 سالگی باید بیشتر صحبت های کودک حتی برای افرادی که کودک را نمی شناسند، درک شود.
این سنین انتهای فرصت به کودک می باشد. اگر شما زودتر متوجه مشکل شدید بهتر است که هر چه سریعتر پیگیری کنید.
چه چیزی باعث تاخیر گفتار و زبان می شود؟
شایع ترین دلایل تاخیر گفتار عبارتند از:
کم شنوایی و مشکلات شنیداری (مانند عفونت گوش میانی)
تاخیر رشدی
ناتوانی ذهنی
اتیسم
محرومیت روانی- اجتماعی (کودک زمان کافی را صرف صحبت با بزرگسالان نمی کند).
دوقلو بودن
لالی انتخابی (کودک در بعضی موقعیت ها نمی خواهد صحبت کند).
فلج مغزی (اختلال حرکتی ناشی از آسیب مغزی)
زندگی در محیط دو زبانه
تماشای بیش از حد تلویزیون و بازی با موبایل
خوردن پستانک و شیشه شیر تا بعد از یک سالگی
در دسترس بودن وسایل در محیط اطراف کودک و عدم نیاز کودک برای بیان تقاضای خود
سابقه ژنتیکی و عدم مراجعه زودهنگام
تاخیر در گفتار و زبان چه تاثیری بر عملکرد کودک می گذارد؟
- مشکلات تحصیلی: اختلالات شدید گفتار و زبان در کودکان خردسال می تواند بر مهارت های مختلف تحصیلی کودک تأثیر منفی بگذارد و مهارت هایی مانند خواندن ، نوشتن ، املا و نقطه گذاری را تحت تاثیر قرار دهد.
- نقص توجه
- مشکلات اجتماعی و برقراری ارتباط
خانواده ها چگونه می توانند به کودک خود کمک کنند؟
بر ارتباط خود با کودک تمرکز کنید: با کودک خود صحبت کنید، آواز بخوانید و تقلید صداها و حرکات او را تشویق کنید.
برای کودک خود کتاب و قصه بخوانید.
غنی سازی محیط کودک: ساده حرف بزنید – به عبارات و کلمات آهنگ بدهید – شمرده صحبت کنید – با کودک ارتباط چهره به چهره برقرار کنید.
درمان:
گفتاردرمانی در تاخیر گفتار و زبان موثر ترین راه برای درمان این اختلال می باشد . فرایند درمان با ارزیابی کودک توسط گفتاردرمانگر آغاز می شود. گفتاردرمانگر آیتم هایی مانند خزانه واژگان درکی و بیانی کودک ، میزان وضوح گفتار و وضعیت دهانی- حرکتی کودک (شامل عملکرد دهان، زبان، کام و غیره برای گفتار و همچنین خوردن و بلعیدن) را ارزیابی می کند. این ارزیابی ها مشخص می کنند که آیا رشد کودک طبیعی است و نیازی به مداخله مستقیم ندارد و یا اینکه کودک نیازمند دریافت مداخلات درمانی زودهنگام می باشد.
اهداف اولیه گفتاردرمانی در تاخیر گفتار و زبان ، آموزش تکنیک هایی به کودکان برای درک زبان گفتاری و ایجاد رفتار ارتباطی مناسب و کمک به والدین در یادگیری روش های تشویق مهارت های ارتباطی فرزندانشان می باشد.
در بسیاری از موارد این قبیل مشکلات گفتاری به طور خود به خود رفع می شوند. البته به این مفهوم نیست که در صورت وجود تاخیر در رشد مهارت های گفتاری کودکان نیاز به پیگیری درمانی نیست بلکه حتما باید نظر یک پزشک متخصص را جویا شد و با شروع خدمات درمانی به ویژه گفتار درمانی در صدد رفع آن برآمد. زیرا رشد غیر معمول زبان می تواند یک ویژگی ثانویه برای سایر مشکلات جسمی و رشدی باشد که ممکن است ابتدا به عنوان مشکلات زبانی ظاهر شود.
تشخیص و درمان تاخیر گفتار و زبان در مراحل اولیه بهترین رویکرد است. اگر در مورد رشد گفتار یا زبان کودک خود نگرانی دارید می توانید با مشاورین و متخصصین ما تماس بگیرید.
منابع:
www.aafp.org
Speech and Language Problems in Children
Speech and language delay in children Speech delay in children