گفتار درمانی در اختلال تلفظی در کودکان
اختلال تلفظی یک اختلال نسبتا رایج در بین کودکان است. طبیعی است که کودکان خردسال در طول روند طبیعی رشد خود در بیان درست بعضی کلمات مشکل داشته باشند. این بخشی از فرآیند یادگیری است و مهارت های گفتاری آنها در طول زمان ، رشد می کند. کودکان در هر سنی به صداها و کلمات خاصی تسلط پیدا می کنند و در سن 8 سالگی، تقریبا اکثر کودکان کلمات و صداها را به طور صحیح بیان می کنند. گفتار درمانی در اختلال تلفظی می تواند به کودکان دارای این مشکل کمک کند.
اما برخی از کودکان دچار اختلال تلفظی هستند. این بدین معنی است که آنها در بیان صحیح صداها و کلمات مشکل دارند که می تواند درک صحبت های کودک را دشوار کند. خطا های تلفظی در کودکان باید تا 4 سالگی برطرف شوند. باقی ماندن این خطاها بعد از 4 سالگی باعث می شود فرد در مدرسه با مشکلات خواندن و نوشتن مواجه شود.
سن اکتساب صداها:
در 2 سالگی: صداهای ” پ ، ب ، م ، ن”
در 3 سالگی: صداهای ” ت، د ، ه ، ک، گ”
4 تا 5 سالگی: صداهای ” س ، ش، ج ، چ ، ل ، ز، ف ، و”
در 6 سالگی: صداهای “خ ، ق ، ژ ، ر”
میزان وضوح گفته های کودکان در سن 18ماهگی ، 25 درصد است و معمولا والدین متوجه گفته های کودک می شوند. در 24 ماهگی میزان وضوح گفته های کودک بین 50 تا 75 درصد می باشد که اکثر اطرافیان کودک متوجه صحبت های او می شوند.
و در 36 ماهگی میزان وضوح بین 75 تا 100 می باشد که همه افراد ( حتی افراد غریبه ) متوجه صحبت های کودک می شوند.
چه چیزی باعث اختلالات تلفظی در کودکان می شود؟
اغلب، اختلالات تلفظی هیچ علت شناخته شده ای ندارند. اما برخی از خطاهای گفتاری ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- آسیب مغزی
- اختلال رشدی
- مشکلات شنوایی یا کم شنوایی، مانند عفونت های مکرر گوش
- مشکلات ساختاری دهان که بر گفتار تأثیر می گذارند، مانند شکاف کام یا شکاف لب
- اختلال و آسیب به رشته های عصبی مربوط به گفتار
کدام کودکان بیشتر در معرض خطر اختلال تلفظی هستند؟
علت اغلب ناشناخته است، اما موارد زیر می تواند احتمال خطر اختلال تلفظی در کودک را افزایش دهد:
1. اختلالات رشدی مانند اوتیسم
2. اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون
3. کم شنوایی
4. اختلالات سیستم عصبی مانند فلج مغزی
5. بیماری هایی مانند عفونت مکرر گوش
6. اختلال ساختار دهانی و اندام های گفتاری مانند شکاف لب یا کام
7. مکیدن بیش از حد انگشت شست یا شیشه شیر
8. سطح پایین تحصیلات والدین
علائم اختلال تلفظی در کودکان چیست؟
علائم در کودکان به نوع اختلال تلفظی بستگی دارد. کودک ممکن است پس از یک سن اکتساب صداها در بیان صحیح برخی از صداهای کلمه مشکل داشته باشد که به آن اختلال تولیدی می گویند. همچنین کودک ممکن است برخی از صداهای کلمه را حذف کند، اضافه کند، عوض کند یا با صدای دیگری جانشین سازد. به خاطر داشته باشید که برخی از تفاوت های لهجه ای خطاهای گفتاری محسوب نمی شوند.. در کل علائم این مشکل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- حذف صداها از کلمات ( مثال: گفتن “اَگ” به جای “سگ”)
- افزودن صداها به کلمات ( مثال: گفتن “کالباکس” به جای “کالباس”)
- جانشین سازی صداها در کلمات ( مثال: گفتن “ناکارونی” به جای ” ماکارونی”)
اگر کودک شما اغلب اشتباهات گفتاری دارد ، ممکن است دچار اختلال فرآیند واجی باشد. این اشتباهات ممکن است در کودکان خردسال که مهارت های گفتاری را یاد می گیرند رایج باشد. اما زمانی که آنها از یک سن خاصی بزرگ تر شده باشند، ممکن است این اشتباهات تلفظی به عنوان یک اختلال در نظر گرفته شود. نشانه های این اختلال عبارتند از:
- گفتن فقط یک هجای کلمه ( مثلا گفتن ” با” به جای ” بابا”)
- ساده سازی کلمات ( مثلا گفتن ” بَبَسی” به جای ” بستنی”)
- حذف برخی صداها
- تغییر صداها در کلمات
اختلالات تلفظی در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
ابتدا متخصص شنوایی سنج، کودک را از نظر سلامت شنیداری مورد ارزیابی قرار می دهد. این کار برای اطمینان از این است که کودک کلمات و صداها را به درستی می شنود.
پس از ارزیابی شنوایی ، کودک توسط آسیب شناس گفتار و زبان از نظر مهارت های بیانی و درکی و توانایی برقراری ارتباط موثر مورد ارزیابی قرار می گیرد تا مشخص گردد که کودک نیاز به مداخله گفتار درمانی در اختلال تلفظی دارد یا خیر.
با تماشا کردن رفتار و گوش دادن به صحبت های کودک، آسیب شناس گفتار و زبان می تواند تشخیص دهد که آیا کودک اختلال تلفظی دارد یا خیر. گفتاردرمانگر مهارت های گفتاری و زبانی کودک را ارزیابی می کند. همچنین کودک را از نظر سالم بودن ساختارهای دهانی دخیل در گفتار ارزیابی می کند زیرا یافتن مشکل و دریافت مداخلات درمانی به موقع برای درمان اختلال تلفظی مهم است.
اختلالات تلفظی در کودک چگونه درمان می شود؟
درمان اختلال تلفظی بر عهده گفتاردرمانگر است. گفتاردرمانگر برای درمان اختلال تلفظی کودک یک برنامه درمانی متناسب با سن ، وضعیت و سطح زبانی کودک طرح ریزی و اجرا می کند زیرا هر اختلال گفتاری به نوع متفاوتی از درمان نیاز دارد و هر برنامه درمانی به صورت جداگانه با نیازهای خاص کودک تنظیم می شود. برخی از اقدامات درمانی شامل موارد زیر می باشند:
- شناسایی و اصلاح تلفظ های اشتباه صداها
- آموزش به کودک برای اصلاح اشتباهات تلفظی خود
- آموزش و ایجاد جایگاه صحیح تولید واج های اشتباه و تثبیت این جایگاه های درست در گفتار محاوره ای کودک
گفتاردرمان همچنین می‌تواند به والدین فعالیت‌ها و تکنیک هایی را برای کمک به کودک در خانه آموزش دهد. اگر کودک مشکل فیزیکی در ساختار دهان داشته باشد، گفتاردرمانگر می تواند در صورت نیاز کودک را به یک متخصص گوش، حلق و بینی یا متخصص ارتودنسی ارجاع دهد.
- بهتر است که مشکلات تلفظی قبل از ورود به مدرسه برطرف بشود تا از مشکلات بعدی مانند اختلالات یادگیری و دیکته نویسی و.. در سن مدرسه پیشگیری کنید.
والدین چگونه می توانند به فرزند خود کمک کنند؟
برای کمک به کودک دارای اختلال تلفظی می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
1. هیچ وقت اشتباه کودکتان را تکرار نکنید. مثلا اگر کودک به سیب می گوید تیب ، شما همیشه تلفظ درستش را به کودک بگویید.
2. هیچ وقت اشتباهات تلفظی کودک را شیرین زبانی تلقی نکنید و با خندیدن و تشویق کردن باعث تثبیت مشکل نشوید.
3. بعد از سن 4 تا 5 سالگی کودک باید همه صداها را درست تولید کند پس اگر کودک بعد از این سن هنوز خطای تولیدی دارد حتما برای درمان به گفتار درمانی مراجعه کنید.
همچنین لازم است:
1. جلسات درمانی کودک را پیگیری کنید و آن ها را تا زمان تثبیت کامل ، رها نکنید.
2. اختلال فرزندتان را به دیگران بگویید. با درمانگر فرزندتان و مربیان مدارس برای ایجاد یک برنامه درمانی مناسب همکاری کنید.
3. از درمانگر خود بخواهید که در صورت نیاز به ارجاع به متخصص دیگر ( مانند شنواسنج ، دندانپزشک و…) شما را راهنمایی کند.
تشخیص زودهنگام اختلال تلفظی می تواند به کودک کمک کند تا بر هر مشکل گفتاری غلبه کند. او می تواند یاد بگیرد که چگونه خوب و راحت و بدون مشکل صحبت کند و با دیگران و همسالان خود به راحتی ارتباط برقرار کند و به طور موثر در فعالیت های اجتماعی شرکت کند. شما می توانید جهت دریافت مشاوره در زمینه اختلالات تلفظی با کارشناسان و مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.
کلید واژه ها:
اختلال تلفظی – درمان اختلالات تلفظی – گفتار درمانی – مشکل تلفظ – اختلال تلفظی کودکان – تاخیر گفتار- گفتار درمانی در اختلال تلفظی
منابع:
American speech language hearing association (ASHA)