گفتاردرمانی در اختلالات بلع
اختلالات بلع می تواند منجر به مسائل بهداشتی و مشکلات اجتماعی شود. گفتاردرمانی در اختلالات بلع میتوانند به افرادی که در بلع و غذا خوردن مشکل دارند، کمک می کنند.
اختلالات بلع چیست؟
به نحوه غذا خوردن خود فکر کنید. ابتدا باید غذا یا نوشیدنی را به دهان خود برسانید. ممکن است از چنگال ، قاشق ، نی یا دستان خود استفاده کنید. باید دهان خود را باز کنید و غذا را به داخل آن برسانید. لب هایتان را می بندید تا غذا در دهان شما بماند. سپس غذا را می جوید یا مایع را حرکت می دهید تا آماده بلعیدن شود. همه ما گاهی در بلع مشکل داریم. ممکن است در جویدن یک تکه گوشت سفت مشکل داشته باشیم. ممکن است روی غذا ، غذا بخوریم یا مجبور شویم به سختی قورت دهیم تا لقمه را پایین بیاوریم. و همه ما یک نوشیدنی نوشیده ایم که احتمالا”از راه اشتباهی پایین رفته است” و باعث سرفه و خفگی شدیم. فرد مبتلا به اختلال بلع ، دائماً مانند این مشکل ها را خواهد داشت. به اختلال بلع دیسفاژی (disphagy) نیز گفته می شود که در این موارد گفتاردرمانی در اختلالات بلع بسیار کمک کننده است.
بلع در سه مرحله اتفاق می افتد. در یک یا چند مرحله فرد ممکن است با مشکل مواجه شود. که عبارتند از:
- فاز دهانی – مکیدن ، جویدن ، و انتقال غذا یا مایع به داخل گلو.
- مرحله حلقی – شروع به بلع و فشار دادن غذا به پایین گلو. برای نگه داشتن غذا یا مایعات در مسیر درست باید راه هوایی بسته باشد. ورود غذا به مجاری تنفسی می تواند باعث سرفه و خفگی شود.
- فاز مروی – باز و بسته شدن مری یا لوله ای که از دهان به معده می رود. مری غذا را به سمت معده فشار می دهد. غذا می تواند در مری گیر کند. و مشکلات دیگر که در این مرحله رخ میدهد.
علائم عمومی مشکل بلع ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرفه در حین خوردن یا آشامیدن درست بعد از آن
- تولید صدای غرغره مانند در هنگام خوردن یا نوشیدن یا بعد از خوردن
- تلاش اضافی یا نیاز به زمان بیشتر برای جویدن یا بلعیدن
- نشت کردن غذا یا مایع از دهان بیمار
- گیر کرن غذا در دهان فرد مبتلا به دیسفاژی
- سخت شدن نفس کشیدن بعد از غذا
- کاهش وزن به صورت اسیب زا
برای رفع این علائم گفتاردرمانی در اختلالات بلع ضروری است.
اختلالات بلع ممکن است مشکلات جانبی در ادامه ایجاد کند که عبارتند از:
- کمبود آب بدن یا تغذیه نامناسب
- غذا یا مایعی که به مجاری تنفسی می رود ، و موجب آسپیراسیون می شود
- ذات الریه یا سایر عفونت های ریوی
- فرد هنگام غذا خوردن ممکن است احساس خجالت کند.
- ممکن است از مشکلات بلع خود احساس بدی داشته باشد و بخواهد به تنهایی غذا بخورد. و مشکلات افسردگی و انزوا در ادامه.
دلایل اختلالات بلع چه مواردی است:
شرایط بسیاری وجود دارد که می تواند باعث مشکلات بلع شود. برخی از داروها می توانند باعث خشکی دهان شوند که جویدن و بلعیدن آن را سخت می کند. دلایل دیگر شامل موارد زیر است:
آسیب به مغز یا اعصاب فرد از طریق:
- سکته
- آسیب مغزی
- آسیب نخاعی
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS یا بیماری لو گریگ)
- دیستروفی عضلانی
- فلج مغزی
- بیماری آلزایمر
مشکلاتی در سر یا گردن ، عبارتند از:
- سرطان در دهان ، گلو ، یا مری
- آسیب های سر یا گردن
- جراحی دهان یا گردن
- دندان های بد ، دندان های از دست رفته یا پروتزهای مصنوعی که به خوبی متناسب نیستند
آزمایش اختلالات بلع
- گفتاردرمانگر می تواند فردی که مشکل بلع دارد را آزمایش کند ، تا ببیند چگونه می خورد و می نوشد.
- در مورد سلامتی ، بیماری های گذشته ، جراحی ها و مشکلات بلع بپرسد
- بررسی کند عضلات دهان چقدر خوب حرکت می کنند
- غذا خوردن را تماشا کند تا ببینید در حین غذا خوردن چه فرایندهایی اتفاق می افتد، و هنگام بلعیدن چه میشود
در صورت لزوم آزمایشات ویژه ای انجام دهد و می تواند نحوه بلع شما را با استفاده از موارد زیر مشاهده کند:
- بلع باریم اصلاح شده – فرد غذا یا مایع حاوی باریم را می خورد یا می نوشد. باریم در یک اشعه ایکس نشان داده می شود تاگفتاردرمانگر بتواند مراحل بلع غذا را ببیند.
- ارزیابی آندوسکوپی – پزشک یا کارشناس گفتاردرمانی لوله ای با نور را در انتهای بینی فرد قرار می دهد. این محدوده دارای یک دوربین است و گفتاردرمانگر میتواند مراحل بلع را بر روی صفحه نمایش ببیند.
درمان های اختلالات بلع
اینکه فرد مبتلا به دیسفاژی به چه درمانی نیاز دارد به مشکلاتی که دارد بستگی خواهد داشت. ممکن است به درمان پزشکی مانند داروهای ریفلاکس نیاز داشته باشد. در موارد شدید ، ممکن است لازم باشد از راه های دیگر تغذیه کند. که ممکن است شامل یک لوله از طریق بینی یا معده باشد.
مشاورات گفتاردرمانی در اختلالات بلع برای بهبود بیمار می تواند شامل پیشنهادهای زیر باشد:
- ارائه درمان برای کمک به بیمار در استفاده صحیح از عضلات برای جویدن و بلعیدن
- روش هایی که باید هنگام غذا خوردن بنشیند یا سر خود را نگه دارد
- راهکارهایی برای بهتر و ایمن تر کردن بلعیدن
- خوردن غذاهای نرمتر یا نوشیدنی های غلیظ برای کمک به بلعیدن
منابع:
Board-Recognized Specialists in Swallowing and Swallowing Disorders