فیزیوتراپی و توانبخشی در هانتیگتون با بهره گیری از وسایل و تجهیزات مورد نیاز به کاهش علائم افراد و جلوگیری از بیشتر شدن نشانه های این بیماری می پردازد. بیماری هانتینگتون یک اختلال نورودژنراتیو (تخریب شونده) پیشرونده و غیر قابل درمان است که شروع آن از دوران بزرگسالی است. این بیماری با حرکات غیرارادی، زوال عقل و تغییرات رفتاری خودش را نمایان می کند. هانتینگتون به افتخار جورج هانتینگتون، پزشکی که در سال 1872 آن را توصیف کرد، نامگذاری شده است. در ادامه شما را اقدامات فیزیوتراپی در هانتینگتون آشنا می کنیم.
تظاهرات بالینی بیماری هانتینگتون
تظاهرات بالینی این اختلال پیشرونده معمولاً بین سنین 35 تا 45 سالگی ظاهر می شود، با این حال می تواند در هر سنی از کودکی تا پیری هم شروع شود. ویژگی های بالینی بیماری هانتینگتون شامل اختلال حرکتی (ظهور مجموعه ای از حرکات نامنظم و نامعین در اندام فرد مبتلا)، اختلالات شناختی (منظور اشکالاتی در توجه و تمرکز فرد، مشکل در حافظه و به خاطر سپردن موارد، مشکلات حل مسئله، تصمیم گیری و … این ها همه جزء مشکلات شناختی هستند.)، و اختلال رفتاری است. بیماران ممکن است با یک یا همه ی این اختلالات در درجات مختلفی مراجعه کنند. مراحل اولیه بیماری هانتینگتون با نقص در حافظه کوتاه مدت و به دنبال آن اختلال در عملکرد حرکتی و انواع تغییرات شناختی در مراحل میانی و زوال عقل مشخص می شود.
اختلال حرکتی و فیزیوتراپی در هانتینگتون
Chorea یا کُره(برگرفته از کلمه یونانی به معنای رقصیدن): شایع ترین اختلال حرکتی است که در هانتینگتون دیده می شود. در ابتدا، کُره خفیف ممکن است باعث شود که بیمار بیقرار به نظر برسد، در واقع گویی در حال بی قراری است. این قضیه پیشرفت می کند و کره شدید ممکن است به صورت انقباض غیرقابل کنترل و لرزیدن اندام ها ظاهر شود که در عملکرد شخص مبتلا اختلال ایجاد می کند.
همانطور که بیماری پیشرفت می کند، کره با آن همزیستی می کند و به تدریج با آتاکسی (اختلال در تعادل)، دیستونی ) نوعی اختلال حرکتی است که در آن عضلات فرد به طور غیرارادی منقبض می شوند و باعث ایجاد حرکات تکراری یا پیچشی می شوند.( و ویژگی های پارکینسونی مانند برادی کینزی (کاهش تحرک فرد)، سفتی و بی ثباتی وضعیتی جایگزین می شود. در این راستا فیزیوتراپی در هانتینگتون می تواند مانع از پیشرفت چنین حرکات غیرارادی و آزاردهنده ای شود.
در مرحله ی پیشرفته بیماری، بیماران دچار یک سندرمی به نام akinetic-rigid، به همراه داشتن حداقل کُره یا بدون کُره می شوند. دیگر ویژگیهای ثانویه دیررس این بیماری اسپاستیسیته و کلونوس است.
اسپاستیسته: سفتی عضلات که طی آن تون ماهیچه بیشتر می شود.
کلونوس: کلونوس را انقباضات غیرارادی و ریتمیک ماهیچه ای می دانند و ممکن است در مچ پای فرد نمایان باشد.
همانطور که گفتیم این بیماری بیشتر از 35 تا 45 سالگی ظاهر می شود، اما می تواند در هر سنی از کودکی تا پیری شروع شود. اختلالات بلع و اختلالات تلفظی گفتاری نیز در این افراد شایع هستند. حرکات غیرطبیعی چشم ممکن است در اوایل بیماری دیده شود. سایر اختلالات حرکتی مانند تیک هم ممکن است در بیماران مبتلا به بیماری هانتینگتون دیده شود.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری هانتینگتون، لینک زیر را مطالعه فرمایید.
اثرات شناختی و فیزیوتراپی در هانتینگتون
کاهش مقوله ی شناختی مشخصه بیماری است، اما میزان پیشرفت در بین بیماران فرد به فرد می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. زوال عقل و نشانه های روانپزشکی هانتینگتون اغلب اولین علائم هستند. سندرم زوال عقل مرتبط با بیماری هانتینگتون شامل تغییرات رفتاری زودرس مانند تحریک پذیری، بی نظمی و از دست دادن علاقه است. کند شدن شناخت، اختلال در عملکرد فکری و اختلالات حافظه هم معمولاً دیرتر رخ می دهد.
اثرات خلقی
افسردگی شایع ترین اثر خلقی است که و درصد کمی از بیماران حملات دوره ای شیدایی را که مشخصه اختلال دوقطبی است، تجربه می کنند. بیماران مبتلا به هانتینگتون همچنین ممکن است به روان پریشی، توهم، هذیان، یا علائمی شبیه اسکیزوفرنی، علائم وسواس فکری، اختلالات جنسی و خواب و همچنین تغییرات شخصیتی مبتلا شوند.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه نقش کاردرمانی در توانبخشی شناختی، لینک زیز را مطالعه فرمایید.
توانبخشی و فیزیوتراپی در هانتینگتون
فیزیوتراپیست هایی که با این نوع از بیماران کار می کنند به یافته های اخیر توجه خواهند داشت. افراد مبتلا به هانتینگتون برای انجام کارهای روزمره شان به زمان بیشتری نیاز دارند. افراد مبتلا به هانتینگتون فراموشکار هستند اما این فراموشی، فراموشی کلاسیک نیست. آنها پتانسیل بهره مندی از تجهیزات کمک حافظه ای را دارند. کارهایی مانند راه رفتن و صحبت کردن، که در شرایط عادی ممکن است نسبتاً خودکار در نظر گرفته شوند، در افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون نیاز به توجه آگاهانه تری دارند. آن ها بیشتر به منابع توجهی نیاز دارند. برای افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون مهم است که در یک زمان روی یک فعالیت تمرکز کنند. افراد مبتلا ممکن است فعالیت ها را آغاز نکنند اما با تشویق می توانند با موفقیت در آن ها شرکت کنند و لذت ببرند.
توانبخشی و فیزیوتراپی در هانتینگتون معمولاَ روی موارد زیر تمرکز می کند:
- آموزش مجدد راه رفتن
- بازآموزی تعادل
- پیشگیری/مدیریت افتادن و سقوط این افراد
- انجام تمرینات هوازی و ایروبیک
- تقویت عضلات
- آموزش استفاده از ویلچر
- تقویت و کار روی عملکرد تنفسی
- به طور هدفمند روی گرفتن اشیا، رساندن دستشان یه پایشان به یک شی و … کار می کنند.
فایده ی ورزش و تمرین در توانبخشی در هانتینگتون
مطالعات تحقیقاتی نشان داده اند که ورزش برای کاهش علائم و به حداکثر رساندن عملکرد در افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون مفید است. حفظ قلب سالم صرف نظر از ناتوانی آن ها برای سلامت همه افراد مهم است. در فیزیوتراپی در هانتینگتون افراد مبتلا به هانتینگتون باید حداقل 150 دقیقه در هفته به فعالیت های هوازی بپردازند. پیاده روی یک ورزش هوازی خوب است و هنوز برای فردی که در مرحله میانی بیماری هانتینگتون است امکان انجام آن وجود دارد.
دوچرخه های ثابت، اگر در دسترس باشند، وسیله ای عالی برای انجام فعالیت های هوازی هستند. باید مراقب دوچرخه هایی بود که نیاز دارند راکب از روی نشیمنگاه عبور کند و خود را از روی صندلی بلند کند. یک فرد مبتلا به هانتینگتون اغلب نمی تواند روی یک پا تعادل خود را حفظ کند تا از بالای میله عبور کند و بنابراین اگر از او بخواهند این نوع دوچرخه را سوار کند، احتمالاً سقوط می کند. بالا و پایین رفتن از دوچرخه با نشیمنگاه مرکزی بسیار پایین و صندلی در ارتفاع ران یا دوچرخه درازکش با صندلی استاندارد چرخشی آسان تر است.
تمرینات دامنه حرکتی فیزیوتراپی در هانتینگتون
یک فرد مبتلا به هانتینگتون ممکن است علیرغم حرکات کُره دچار انقباضات عضلانی و مفصلی شود (کوتاه شدن غیر طبیعی ماهیچه ها که حرکت مفصل را محدود می کند). برای جلوگیری از انقباضات، تمرینات دامنه حرکتی فعال (Active Range Of Motion) که در آن فرد مبتلا مفاصل دست و پا را در دامنه کامل حرکت خود حرکت می دهد، باید روزانه انجام شود و باید روی صاف کردن مفاصل تمرکز کند. تمرینات دامنه حرکتی باید در حالی انجام شود که فرد مبتلا به بیماری هانتینگتون دراز کشیده است یا روی صندلی تکیه گاه نشسته است تا فرد بتواند تعادل خود را با حداقل تلاش حفظ کند در حالی که تلاش می کند دست ها و پاهای خود را تا انتهای حرکت در مفاصل حرکت دهد.
در مراحل میانی و پایانی بیماری، فیزیوتراپی در هانتینگتون با حرکات فعال اغلب به دامنه های حرکتی بسیار کوچک محدود می شود یعنی فرد نمی تواند دیگر خیلی دست و پاهایش را خودش تکان دهد. بنابراین ممکن است لازم باشد مراقبان به صورت دستی به فرد کمک کنند تا در تمام دامنه حرکتی مفصل حرکت کند. مراقبین نباید حرکت مفصل را به زور انجام دهند. در عوض آنها باید به آرامی و کندی مفصل را در محدوده کامل خود حرکت دهند. اگر فرد مبتلا به بیماری هانتینگتون گفت که حرکتی درد دارد، قبل از ایجاد درد، حرکت را متوقف کنید.
هانتینگتون و مراحل میانی بیماری
فرد مبتلا به هانتینگتون اغلب در مرحله میانی بیماری ضعیف تر می شود. در فیزیوتراپی در هانتینگتون فعالیت ها یا تمرین هایی برای حفظ قدرت ارائه خواهند شد. استفاده از وزنه معمولاً با توجه به مشکلات دیگری مانند کره و دشواری در نگه داشتن انقباض عضلانی امکان پذیر نیست. کُره میتواند باعث شود که فرد مبتلا به بیماری هانتینگتون با وزنه یا با دستها یا پاهای سنگین به خود ضربه بزند. در این مرحله، یک برنامه تمرین قدرتی عملکردی مناسب ترین است. به طور مثال برای تقویت پاها،
- از فرد مبتلا می خواهند 10 بار بایستد و از روی یک صندلی محکم و ثابت بنشیند
- یا هر چند بار که می تواند اگر فرد 10 بار نمی تواند این کار را انجام دهد
- انتقال مکرر از نشستن به ایستادن می تواند هم برای افزایش قدرت پا و هم برای بهبود عملکرد در فیزیوتراپی در هانتینگتون بسیار مفید باشد.
افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون در حفظ وزن خود مشکل دارند و برنامه های ورزشی می تواند به بهبود اشتها کمک کند، اما باید در سطحی نگه داشته شوند که منجر به کاهش وزن بیشتر نشود. فعالیتهای کاربردی مانند
- بلند کردن اجسام روی قفسهها به حفظ قدرت بازو کمک میکند.
- داشتن ویلچر یا سایر وسایل چرخدار برای فرد مبتلا می تواند به تقویت عضلات پشتی و سینه ای کمک کند.
- اضافه کردن وزن به ویلچر راهی است که می توان از این بابت اطمینان حاصل کرد که فعالیت مورد نظر مق4اومت کافی برای شخص را ایجاد می کند.پ
منابع
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مداخلات کاردمانی در هانتینگتون، لینک زیر را مطالعه فرمایید.