درمان لرزش دست ، علائم و علل لرزش در اندام ها
کلینیک توانبخشی رایهان
لرزش دست دقیقا به چه چیزی گفته می‌شود؟
لرزش دست ، به انقباضات غیر ارادی و تکرار شونده ماهیچه های کوچک تر اندام فوقانی گفته می‌شود که در افراد با سنین بالاتر ، عارضه ای تقریبا شایع به حساب می‌آید.
در برخی موارد ، لرزش دست ها می‌تواند کاملا خوش خیم ، طبیعی و البته درمان پذیر باشد. (انواع روش های درمان لرزش دست در ادامه بررسی خواهند شد)
این در حالی است که برخی از این لرزش ها می‌توانند نشانه‌ای جدی از عارضه های دیگری مانند پارکینسون باشند.
برای برخی از افراد ، لرزش دست ها می‌تواند یک ناراحتی جزئی و بی اهمیت باشد اما در طرف مقابل ، برای برخی ديگر می‌تواند منجر به دشواری هایی جدی در انجام امور روزمره زندگی شده و کیفیت زندگی را در ایشان به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد.
در این مقاله سعی شده است تا به سوالاتی مانند “درمان لرزش چیست؟” ، “مهم ترین علل لرزش دست ها چه هستند؟” و “آیا لرزش دست‌ها طبیعی است یا خیر؟” پاسخ داده شده و در پایان نکاتی در مورد چگونگی جلوگیری از لرزش دست ها ارائه شود.
این مقاله همچنین روش های درمانی لرزش مزمن دست را مورد بررسی قرار می‌دهد.
لرزش چیست؟
لرزش به انقباضات غیرارادی و ریتمیک ماهیچه ای گفته می‌شود که باعث می‌شوند قسمتی از بدن در حال لرزش به نظر برسد.
هر فرد در هنگام حرکت یا حفظ یک وضعیت خاص تعادلی می‌تواند به طور کاملا طبیعی دچار لرزش های خفیفی شود. به این لرزش ها ، لرزش های فیزیولوژیک گفته می‌شود.
لرزش های فیزیولوژیک اغلب آنقدر محدود و کم دامنه هستند که حتی خود فرد نیز متوجه حضور آن ها و لرزش اندام خود نمی‌شود.
لرزش فیزیولوژیک دست ها ممکن است زمانی که فرد دست‌های خود را به صورت کاملا باز و گسترده در جلوی بدنش می‌گیرد و یا زمانی که دچار استرس و یا اضطراب است، بیشتر محسوس باشد.
در اکثر مواقع ، لرزش های عضلانی معمولا دست ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
با این حال ، لرزش ها می‌تواند در قسمت های دیگری از بدن نیز پدیدار شوند ، مانند :
• سر و گردن
• بازو ها
• اندام تحتانی
• قسمت فوقانی تنه و شانه ها
• حنجره
بیش از ۲۰ نوع از لرزش های متفاوت را می‌توان نام برد که قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند ، با این وجود اما اکثر آن ها را می‌توان در دو گروه کلی دسته بندی کرد :
• لرزش در حالت استراحت :
این نوع از لرزش ها معمولا هنگامی پدیدار می‌شوند که ماهیچه ها در حال استراحت هستند ، مانند هنگامی که دست شما در حالت نشسته نماز بر روی ران های شما قرار گرفته و حرکتی ندارد.
• لرزش عملکردی :
این نوع از لرزش ها زمانی رخ می‌دهند که ماهیچه ها به دلیل دستورات ارادی منتشره از قشر خاکستری مغز و با کنترل خود فرد ، در حال انقباض هستند.
اکثر “رعشه” ها ، از نوع همین لرزش های عملکردی می‌باشند.
در برخی موارد اما ، لرزش دست ها می‌تواند حاکی از یک ناهنجاری اساسی در سیستم اعصاب مرکزی فرد و یا وجود یک اختلال نورولوژیک در او باشد.
مهم ترین علل لرزش دست ها چه هستند؟
همانطور که پیش از این نیز بیان شد ، لرزش دست ها می‌تواند امری کاملا طبیعی بوده و یا در برخی موارد ، نشان دهنده مشکلات تهدید کننده سلامت دستگاه عصبی و یا صرفا یکی از عوارض مصرف دارویی خاص باشد.
علل افزایش لرزش های فیزیولوژیکی دست :
• استرس
• اضطراب
• خستگی مفرط
• کمبود خواب
• مصرف بیش از حد کافئین
• ورزش های سنگین و شدید
• پرکاری تیروئید
معمولا تشدید لرزش های فیزیولوژیکی دست نیاز به درمان خاصی نداشته و با مرور زمان و دریافت استراحت کافی ، از بین می‌روند.
در صورتی که خود بیمار برای انجام دادن فعالیت خاصی نیاز به هماهنگی بسیار زیاد چشم و دست و نیز استاده از مهارت های حرکتی ظریف داشته باشد ، می‌تواند برای کاهش لرزش های فیزیولوژیک دست ها ، با مراجعه به دکتر دارو های مورد نیاز را دریافت و مصرف کند.
عارضه های دستگاه عصبی مرکزی (اختلالات نورولوژیک)
لرزش های شدید تر دست ، در صورتی که مرتبط با نوع طبیعی و فیزیولوژیک آن ها نباشند ، معمولا نشان دهنده ایراد در عملکرد قسمت های عمقی تر مغزی می‌باشند که مسئولیت کنترل حرکات ارادی را در پیکره هر فرد در اختیار دارند.
برخی از اختلالات نورولوژیک که می‌توانند سبب لرزش مداوم دست ها شوند شامل موارد زیر می‌شوند :
• بیماری پارکینسون (PD)
این بیماری در اثر از بین رفتن سلول های عصبی (نورون ها) در بخشی از مغز که وظیفه کنترل حرکات را بر عهده دارد ، ایجاد می‌شود.
حدود ۷۵ درصد از بیماران مبتلا به پارکینسون چه در حالت استراحت و چه در حالت حرکت ، رعشه و لرزش اندام ها را تجربه می‌کنند.
لرزش در این بیماران معمولا از یک سمت شروع شده و ممکن است به سمت مقابل نیز گسترش پیدا کند ، همچنین ممکن است در حالات مختلفی مانند استرس و اضطراب ، این لرزش ها شدید تر هم بشوند.
• مالتیپل اسکلروزیس (MS)
در جریان این بیماری در واقع به بافت چربی (غلاف میلین) دور سلول های عصبی در دستگاه اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) حمله شده و روند و همچنین سرعت انتقال (دریافت و صدور) پیام های عصبی با مشکلاتی جدی مواجه می‌شود.
بسیاری از افراد مبتلا به ام اس ، درجاتی (طیف خفیف تا شدید) از لرزش را تجربه می‌کنند.
این موضوع اغلب زمانی پدیدار می شود که بیماری به مناطقی در مسیرهای سیستم عصبی مرکزی که حرکت را کنترل می کند شیوع پیدا کرده و آسیب می رساند.
• سکته مغزی (CVA)
پس از وقوع سکته مغزی ، نواحی مختلف بدن فرد بسته به ناحیه و شدت آسیب وارد شده به مغز می توانند لرزش های مختلفی را از خود نشان دهند.
برای مثال آسیب به عقده های قاعده ای مغز باعث ایجاد لرزش هایی در حالت استراحت فرد می شود، این در حالی که آسیب به بخش های ديگری مانند مخچه ، باعث پیدایش لرزش در حالت انجام حرکات ارادی در اندام مذکور خواهند شد.
درباره کاردرمانی در درمان بی‌حسی پس از سکته مغزی بیشتر بخوانید!
درباره درمان سکته مغزی بیشتر بخوانید!
• آسیب مغزی تروماتیک (TBI)
آخرین مطالعات انجام شده تایید کننده نقش بسزای وارد شدن آسیب مستقیم (معمولا فیزیکی) به نواحی کنترل کننده حرکات ارادی سیستم اعصاب مرکزی (به خصوص مغز) ، در پیدایش لرزش در حالت استراحت و عملکردی در اندام های فرد بیمار هستند.
• دیستونی
دیستونی نام یکی از اختلالات حرکتی رایجی است که در آن انقباضات غیرارادی ماهیچه ها باعث ایجاد حرکات و لرزش های غیرارادی تکراری در اندام مورد نظر می شوند.
در نگاه دقیق تر ، عامل اصلی ایجاد این عارضه عملکرد نامناسب عقده های قاعده ای در مغز است.
یک مطالعه در سال گذشته اینطور بیان کرد که دیستونی و لرزش ارتباط نزدیکی با هم داشته و لرزش هایی که در افراد مبتلا به دیستونی پدیدار می‌شوند می‌توانند هم از نوع تند و ناگهانی و نامنظم ، هم از نوع منظم و موج مانند و یا حتی ترکیبی از این دو باشند.
انواع مختلط این لرزش ها (ترکیبی) معمولا روی دست ها تاثیر می گذارند.
عارضه های عمومی تهدید کننده سلامت
بیماری های ذکر شده در ذیل نیز می‌توانند باعث به وجود آمدن لرزش در دست ها شوند :
• اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی حاد یا اختلال استرس پس از حادثه
• ناهنجاری های ژنتیکی مانند سندرم ایکس شکننده
• موارد سوء مصرف مواد و یا اعتیاد به الکل
• مسمومیت با جیوه
• پرکاری تیروئید
• نارسایی های کبد و یا کلیه
• اضطراب و یا وحشت
موارد عوارض مصرف دارویی
مصرف برخی از دارو ها نیز می‌تواند در نهایت موجب پیدایش لرزش در اندام فوقانی شود.
از جمله این دارو ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
• برخی از داروی های آسم
• داروی های مورد مصرف در اختلالات روانپزشکی (مانند دارو های ضد افسردگی و تثبیت کننده های خلق)
• داروی های ضد تشنج مانند والپروآت و یا والپروئیک اسید
• دارو های ضد آریتمی مانند پروکائین آمید
• دارو های ضد سرطان مانند تالیدومید
• دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی (ضد بیماری های خود ایمنی) مانند سیکلوسپورین
• دارو های ضد ویروسی خاص
• آنتی‌بیوتیک های خاص
• آمفتامین
• کافئین
آیا لرزش دست ها امری طبیعی است؟
لرزش دست ها در اکثر افراد امری طبیعی به نظر می‌رسد ، مخصوصا در حالی که یک فرد احساس استرس و نگرانی داشته و یا از چیزی مضطرب باشد.
همچنین داشتن یک خواب بی‌کیفیت و یا دریافت نکردن میزان خواب متناسب با سن فرد نیز ، به عنوان یکی از علل لرزش دست ، در پدیدار شدن لرزش دست ها تاثیر گذار خواهند بود.
بنابراین دلیلی برای نگران بودن در مورد لرزش های خفیفی که زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند ، وجود نخواهد داشت.
با این حال ، اگر فردی لرزش های شدید و یا مداومی را تجربه کند که در انجام فعالیت های روزمره او اختلال ایجاد می‌کنند ، باید با مراجعه به پزشک علت آن ها را پیدا و پیگیری نمود.
راه درمان لرزش دست ها چیست؟
در انتهای این مقاله ، سعی شده تا با اشاره به مهم ترین روش های درمان لرزش دست ، با حذف و یا کنترل علل لرزش و یا تقویت ثبات اندام ها به این افراد در بالا بردن کیفیت زندگی و فعالیت های روزانه ایشان ، کمک نمود.
• تاثیر سبک زندگی در درمان لرزش دست
تغییرات سبک زندگی (مانند موارد ذکر شده در زیر) ممکن است به کاهش لرزش دست در افراد مبتلا به لرزش های فیزیولوژیک کمک کند: اجتناب از ورزش شدید ، اجتناب از مصرف زیاد الکل و یا سوء مصرف مواد ، جتناب از محرک ها مانند کافئین و آمفتامین ها
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای در درمان لرزش دست
لرزش های دستی که به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید رخ می‌دهند ، معمولاً پس از درمان بیماری زمینه‌ای بهبود می‌یابند.
• درمان لرزش دست با تکنیک‌های روان‌شناختی
بیمارانی که به علت اضطراب یا حملات مکرر پانیک دچار لرزش های شدید دست می‌شوند ، معمولا از تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی ، مانند تمرکز حواس و تمرین های آرام سازی تنفسی سود می‌برند.
• تعویض دارو
لرزش می تواند یکی از عوارض جانبی مصرف برخی از داروها (مانند موارد ذکر شده در پیش از این) باشد.
فردی که در قبل مصرف دارو ، دچار لرزش در اندام های خود می شود باید عوارض جانبی پیش آمده را به پزشک خود گزارش دهد.
پزشک ممکن است بتواند با تغییر دوز دارو و یا نوع ، به کاهش و یا از بین رفتن لرزش های دست بیمار خود کمک شایانی کند.
• کاردرمانی در درمان لرزش دست
کاردرمانگران می توانند با ارائه دادن رویکرد های درمانی خاص و یا ایجاد اصلاحات و تطبیقات محیطی ، به افرادی که دچار لرزش هستند کمک کنند تا به فعالیت های روزانه خود به همان شکل سابق ادامه داده و بر محدودیت های فیزیکی ناشی از لرزش شدید دست فائق آیند.
• فیزیوتراپی در درمان لرزش دست
یک فیزیوتراپیست می تواند به فرد تمریناتی را در جهت بهبود کنترل عملکرد و قدرت عضلانی خود و نیز هماهنگی و تعادل در وی آموزش دهد.
منبع جهت مطالعه بیشتر :
خیلی ممنون بابت این مقاله زیباتون مرسی که برای بیننده ارزش میدید ممنونم