ای ال اس یا ALS یکی از بیماریهایی است که شاید نسبت به سایر بیماری ها ناآشنا تر به نظر برسد. اما با افزایش ابتلای افراد به این بیماری، امروزه اسم این بیماری بیشتر به نظر میرسد. ای ال اس به عنوان یکی از بیماری های سیستم عصبی می تواند تاثیرات فراوانی روی زندگی روزمره فرد، عملکرد فرد در محیط های مختلف، استقلال فرد در زندگی، مشارکت اجتماعی فرد در فعالیت ها و گروه های مختلف و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. پس لازم است با تعریف این بیماری و علائم آن بیشتر آشنا شویم.
ای ال اس چیست؟
آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس یا اختصاراً ای ال اس یک بیماری پیشرونده سیستم عصبی است که روی سلول های عصبی مغز و نخاع اثر میگذارد. اغلب با نام بیماری لو گرینگ نیز شناخته می شود. این نام پس از اینکه بازیکن بیسبال با این نام به این بیماری تشخیص داده شد رایج شد.
پزشکان نمیدانند که چرا ای ال اس ایجاد می شود. اما در تعدادی از این موارد این بیماری ارثی می باشد. ای ال اس معمولاً با انقباض ناگهانی عضلات، ضعف در اندام ها و گفتار ناواضح شروع می شود و سرانجام این بیماری روی کنترل عضلات مورد نیاز برای حرکت، گفتار، غذا خوردن و تنفس اثر می گذارد. در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.
علائم و نشانه های بیماری:
علائم و نشانههای این بیماری از فردی به فرد دیگر فرق می کند. معمولاً با ضعف عضلانی که انتشار می یابد شروع میشود و به مرور زمان بدتر می شود. برخی از علائم و نشانه های رایج بیماری ای ال اس می تواند موارد زیر باشد:
- مشکل در راه رفتن یا انجام دادن فعالیت های روزمره زندگی به صورت نرمال و طبیعی
- افتادن و سقوط
- ضعف در پاها و مچ پا
- ضعف در دست ها یا اصطلاحاً دست و پا چلفتی بودن
- گفتار ناواضح یا مشکل در بلع
- گریه نامناسب و یا خنده نامناسب
- مشکلات شناختی و تغییرات رفتاری
ای ال اس معمولاً از دست ها، پاها یا اندام ها شروع میشود و به سایر بخشهای بدن منتشر میشود. با پیشرفت بیماری، سلولهای عصبی بیشتر تخریب می شود. ضعف عضلانی به مرور بدتر می شود. این مورد سرانجام روی جویدن و گفتار و تنفس نیز اثر میگذارد.
علل و عوامل ایجاد کننده بیماری ای ال اس:
این بیماری روی سلول های عصبی که حرکات ارادی عضلات را تنظیم میکند اثر میگذارد. برخی از این حرکت شامل راه رفتن، صحبت کردن و جویدن می باشد.
این بیماری باعث میشود که نورون های حرکتی به مرور زمان تخریب شود و نهایتاً منجر به مرگ سلول های عصبی میشود. سلولهای عصبی حرکتی از مغز به نخاع و تا عضلات امتداد دارند. وقتی سلولهای عصبی آسیب میبیند، ارسال پیام به عضلات متوقف میشود. پس عضلات نمی توانند عملکرد لازم را داشته باشند.
این بیماری در ۵ درصد تا ۱۰ درصد افراد ارثی می باشد. برای سایر افراد هنوز علت آن ناشناخته می باشد. تحقیقات برای شناسایی سایر علل آن همچنان ادامه دارد. بیشتر تئوریها به تعامل بین اثر ژنتیک و محیط بر میگردد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه نقش تغذیه در درمان ALS ، لینک زیر را مطالعه فرمایید.
ریسک فاکتورهای بیماری:
تئوریهایی که تاکنون برای ای ال اس در نظر گرفته شدهاند، شامل موارد زیر می باشد:
وراثت:
۵ درصد تا ۱۰ درصد افراد به صورت ارثی به این بیماری مبتلا میشوند. در بسیاری از افراد مبتلا به ای ال اس در خانواده، شانس ابتلای فرزندان ۵۰_۵۰ می باشد.
سن:
ریسک ابتلاء ای ال اس با افزایش سن افزایش می یابد. بیشتر افراد بین ۴۰ سال تا ۶۰ سال به این بیماری مبتلا میشود.
جنسیت:
قبل از سن ۶۵ سالگی، معمولا آقایان بیشتر از خانمها به این بیماری مبتلا میشوند. گرچه این اختلاف بسیار کم می باشد. اما بعد از ۷۰ سالگی این تفاوت از بین می رود.
ژنتیک:
برخی از مطالعات روی ژنتیک افراد نشان داده که شباهت زیادی بین ژنتیک افرادی که به صورت ارثی به ای ال اس مبتلا شدهاند و افرادی که به صورت غیر ارثی مبتلا شدهاند؛ وجود دارد. پس ژنتیک میتواند فرد را مستعد ابتلا به بیماری ای ال اس کند.
به جز موارد ذکر شده برخی عوامل محیطی نیز در ابتلا به ALS نقش دارند از جمله:
سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن بین عوامل محیطی بیشترین تاثیر را دارد. زنانی که سیگار میکشند، ریسک بیشتری برای ابتلا دارند؛ به خصوص زنانی که یائسه شدهاند.
مواجهه با مواد سمی در محیط:
برخی مطالعات نشان داده مواجهه با مواد سمی در محیط کار یا خانه نیز با این بیماری مبتلا مرتبط است.
منابع ALS
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مداخلات درمانی در درمان ALS ، لینک زیر را مطالعه فرمایید.