الکتروتراپی در کاردرمانی ، اقدامی قانونی و علمی

اصطلاح درمان الکتریکی ، در نگاه اول ممکن است برای لحظاتی تداعی کننده یک بیمار روانی مبتلا به درجاتی حاد از افسردگی مزمن باشد که برای درمان او، راهی جز وارد کردن مستقیم شوک الکتریکی به مغز باقی نمانده است.
چه‌بسا تصور ذهنی برخی از افراد نیز، به شکل عجیب تری دربرگیرنده تصاویر ترسناکی از برخی از فیلم های سبک وحشت هالیوود ، مانند زنده شدن هیولای فرانکنشتاین باشد!

اما چنین تصوری درباره الکتروتراپی در کاردرمانی و نیز مدالیته های الکتریکی ، هرگز حقیقت نخواهد داشت.

هرچند کاردرمانگران روپوش های سفیدی به تن دارند ، اما هیچ شباهتی میان آن ها و دانشمندان مخوفی که در این فیلم ها نمایش داده می‌شوند وجود نداشته و شما نیز تبدیل به یک شیطان نخواهید شد.

الکتروتراپی چیست؟

اگرچه ممکن است کمی دور از انتظار به نظر برسد اما قدیمی ترین موارد استفاده از الکتروتراپی به سده ۱۹ میلادی برمی‌گردد.

الکتروتراپی درواقع به استفاده هدفمند و کنترل شده از جریان های الکتریکی بسیار ضعیفی گفته می‌شود که برای ایجاد اثرات درمانی فراوان خود می‌تواند بر روی نقاط مختلفی از بدن اعمال گردد.

این روش ، یک شیوه درمانی بدون نیاز به دارو بوده که “غیرتهاجمی” و نیز “غیراعتیادآور” می‌باشد.

از جمله فواید استفاده از الکتروتراپی می‌توان به مدیریت و کاهش درد، تحریک موثر عضلات، کاهش ادم بافت و افزایش جریان خون اشاره کرد.

شایان توجه است که رایج ترین موارد استفاده از مدالیته های درمان الکتریکی در مداخلات کاردرمانی به مدالیته هایی همچون مدالیته تحریک اعصاب از طریق سطح پوست (TENS) و مدالیته تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی (NMES) محدود می‌شود.

الکتروتراپی در کاردرمانی

انجمن کاردرمانی آمریکا (AOTA) با تاکید بر استفاده کاردرمانگران و دستیاران کاردرمانی از مدالیته های فیزیکی (از جمله الکتروتراپی) ، به کاربرد ضروری این مدالیته ها در مداخلات فعالیت محور اذعان دارد.

آماده سازی مراجعین و تسهیل شرایط فیزیکی برای مشارکت هرچه بیشتر بیماران کاندید دریافت خدمات اکیوپیشنال‌ تراپی ، از جمله این موارد هستند.

آیا این کاردرمانی است؟!

سوالاتی که اغلب ذهن درمانگران حیطه‌های آکیوپیشن و فیزیکال را به خود مشغول می‌کند، گاها چیزی شبیه به پرسش های زیر است: “مرز بین مداخلات آکوپیشنال‌تراپی و فیزیوتراپی در کجاست؟” “استفاده از مدالیته‌های تحریک الکتریکی در مداخلات کاردرمانی چه جایگاهی دارد؟”

پاسخ را می‌توان صرفا با ذکر مثالی ساده از ابتدای فصل نوزده از ویرایش هفتم رفرنس “ترومبلی” پی گیری کرد.

خانم کهنسالی را تصور کنید که به دلیل اختلالی صرفا ارتوپدیک در اندام فوقانی سمت راست خود (با فرض کاهش عملکرد اندام در پی جراحی برداشت تومور سرطانی پستان راست) ، با هدف بازتوانی کارکرد ها و عملکرد های جسمی خود در نواحی آسیب دیده ، یک نوبت به متخصص فیزیوتراپیست و بار دیگر به یک متخصص توانبخشی حیطه آکیوپیشن مراجعه می‌کند.

فیزیکال‌تراپیست ممکن است در جهت کاهش اسپاستیسیتی در ناحیه سینه و شانه بیمار، دست به تحریک الکتریکی نواحی مد نظر توسط مدالیته‌های الکتریکی زده و در نهایت مراجع صرفا با کاهش درد “موقتی” اندام خود ، کلینیک را ترک خواهد کرد.

در سناریو مقابل اما ، کاردرمانگر با تعیین محدودیت‌ها و نقایصی که منجر به کاهش کارکرد اندام ، برای پیگیری صحیح آکوپیشنی مانند آرایش کردن صورت به وسیله اندام فوقانی (یک فعالیت روزمره) می‌شوند، بسته به تشخیص خود و برای کاهش دشواری بیمار در جهت کاهش درد و اسپاستیسیتی او در طی ۴۵ دقیقه زمان مداخله آکوپیشنال، دست به استفاده از الکتروتراپی زده تا از این حیث، پوشش دهنده نیاز های “فوری” بیمار بوده و همچنین از تراشیدن هزینه‌های اضافی مالی و روانی برای بیمار، شدیدا جلوگیری نماید.

خودتان قضاوت کنید!

بنابراین با توجه به این موضوع که تداوم اعمال مداخلات مبتنی بر فعالیت در حیطه OT ، بر روی بیماران مبتلا به درد های موضعی شدید کاری بس “غیر اخلاقی” به نظر می‌رسد ، انتظار ارجاع به پزشک و درخواست صدور دستور فیزیوتراپی در مقابل استفاده مستقیم و همزمان از الکتروتراپی در حین کاردرمانی، کاملا غیر منطقی و توجیه ناپذیر خواهد بود.

در نهایت، با عنایت به این موضوع که هر دو درمانگر، از موارد اندیکاسیون و کانتراندیکاسیون ابزار مربوطه اطلاع داشته و علم بکارگیری آن را فرا گرفته‌‌اند، باید دانست که هر یک از آن‌ها ممکن است برای دنبال کردن اهداف خاص مد نظر خود ، اقدام به استفاده از ابزار و وسایل مناسب برای پیگیری هر چه جدی‌تر برنامه درمانی کرده و این موضوع ، منافاتی با رسالت هیچ‌یک از حیطه‌های درمانی مذکور نداشته و نخواهد داشت.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بر اساس موضع‌گیری استوار و مستدل AOTA ، استفاده کاردرمانگران از مدالیته های تحریک الکتریکی در صورتی که تسهیل کننده مشارکت هدفمند مراجعین در فعالیت های معنادار و روزمره ایشان (استفاده آکوپیشن محور) باشد و سبب افزایش استقلال عملکردی و بالا رفتن کیفیت زندگی در آن ها گردد ، نه تنها ذاتا قانونی می‌باشد بلکه برای افزایش هرچه بیشتر بهره‌وری و اثربخشی مداخلات در طی جلسات درمانی نیز کاملا لازم و ضروری خواهد بود.

گنجاندن الکتروتراپی در برنامه درمانی “کاردرمانی” چه فوایدی خواهد داشت؟

یکی از اصلی ترین دلایلی که ممکن است سبب شود تا متخصصین حیطه کاردرمانی تصمیم به گنجاندن الکتروتراپی در پروتکل توانبخشی منحصر به فرد کیس مراجع خود بگیرند ، مدیریت و کاهش درد می‌باشد؛ اما این‌ بدان معنی نیست که تنها ثمره استفاده از الکتروتراپی در بیماران کاندید دریافت خدمات آکوپیشنال‌تراپی، مدیریت و مهار درد باشد.

از جمله نتایج مثبت دیگر استفاده از الکتروتراپی در کاردرمانی ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش خیز و ادم (تورم) بافتی
• کاهش اسپاسم عضلانی
• ‏بهبود و افزایش دامنه حرکات مفاصل
• ‏افزایش گردش خون موضعی
• ‏بهبود هماهنگی حرکتی
• ‏ارائه بستر مناسب برای بازآموزی عصبی-عضلانی
• ‏بهبود تحلیل و یا اَتروفی عضلانی
• ‏مهار، کاهش و یا مدیریت کردن درد های مزمن در دراز مدت

همین امروز با یک آکوپیشنال‌تراپیست مشورت کنید!

اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در زمینه استفاده از الکتروتراپی در کاردرمانی هستید و یا گمان می‌کنید بهره‌جویی از مدالیته های درمان الکتریکی در مداخلات درمانی شما می‌تواند سبب افزایش کیفیت درمان و یا راحتی هرچه‌ بیشتر شما در طول جلسات درمانی شود ، وقت را بیش‌تر از این تلف نکنید!

تراپیست های حیطه آکوپیشن با فراگرفتن اصول کرامت انسانی و اخلاق مداری حداکثری در پیشبرد فرآیند درمان ، به درمانگرانی “مراجع محور” شناخته شده و بنابراین ، سعی در برآوردن حداکثری انتظارات ، علائق و پیشنهادات شما را دارند.

همچنین شما می‌توانید با مطرح کردن نگرانی های خود در این زمینه، از پزشک معالج خود بخواهید تا با نوشتن دستور استفاده از الکتروتراپی، شما را به نزدیک ترین آکوپیشنال‌تراپیست فعال در زمینه استفاده از مدالیته های الکتریکی ارجاع دهد.

منابع :

occupational therapy for physical dysfunction 7th edition, Physical Agent Modalitiesand Biofeedback , Christine M. Wietlisbach and F. D. Blade Branham

AOTA Position paper, Physical Agent Modalities, 2008, 2012, 2018